“We willen de Joop Zoetemelk van het peloton zijn.”

Anno 2020 is Ludo Kelchtermans CEO van Nuhma en Mark Vanleeuw neemt de rol van voorzitter van de Raad van Bestuur op zich. Toeval of niet: de wegen van beide heren kruisten elkaar al bij de oprichting van Nuhma in 2000, al wisten ze toen nog niet dat ze 20 jaar later nauw zouden samenwerken. Ze blikken samen terug op het succesvolle parcours van Nuhma en kijken vooral ook uit naar de toekomst.

Mark: “Ik zetelde destijds in de Raad van Bestuur van het voormalige Interelectra, dat zowel energieleverancier als distributienetbeheerder was. Bij de liberalisering van de energiemarkt in 2000 diende deze te worden opgeknipt en zo werden de verschillende sectoren binnen die markt opgesplitst in verkoop, distributie, transport en productie. In uitvoering hiervan zette ik mee het licht op groen om de klanten van Interelectra te verkopen aan een nieuwe firma (Luminus). De opbrengst van de verkoop liet Ludo toe om toen als bestuurder Nuhma op te richten.” “Een bedrag dat we op 20 jaar tijd al verviervoudigd hebben”, vult Ludo aan. “Pas 10 jaar later zaten we opnieuw rond de tafel om na te denken over de visie en de waarden van Nuhma. Tot op vandaag streven we nog steeds diezelfde visie en waarden van toen na, want ze zijn actueler dan ooit.”

Waarvoor staat Nuhma en hoe weerspiegelt zich dat in de activiteiten?

Mark: “Nuhma is het Limburgs klimaatbedrijf dat steunt op drie pijlers: (1) de verwezenlijking van de Convenant of Mayors (het Burgemeestersconvenant), (2) aangevuld met de natuurlijke verdere armslag van die realisatie die complementair is met de acties van de gemeenten en (3) dienstverlening naar de gemeenten toe. Vooral ook dat laatste, investeren in innovatie en slimme gemeenten, is onder impuls van Ludo de afgelopen jaren enorm gegroeid.”

Meer weten over de Convenant of Mayors of het Burgemeestersconvenant? Surf naar https://www.burgemeestersconvenant.eu/

 “20 jaar geleden lag het principe eigenlijk al vast. Energie was nog onshore, maar wij wisten dat we het mogelijk moesten maken om op zee – waar het sterk waait – energie op te wekken. Windenergie is nu nog steeds heel belangrijk voor ons en de gemeenten, zowel via onze rechtstreekse activiteiten als via onze participaties in o.a. Aspiravi. En het draagvlak wordt steeds breder, ook met alle coöperanten die via ECO2050 direct kunnen investeren in een duurzame toekomst”, vervolledigt Mark.

Wij moeten zelf geen wind gaan opwekken, maar we moeten het mogelijk maken.

Ludo: “Ja, en daar denk ik ook dat de kern van de boodschap voor een stuk zit. Het Limburgs Klimaatbedrijf met de burgercoöperatie errond verweven dat rond duurzaamheid acties onderneemt die echt een bijdrage leveren aan het klimaat in het algemeen. Limburg onderscheidt zich daarin ook van de rest van Vlaanderen. Ik denk dat we daar te bescheiden zijn, want we mogen wel zeggen dat we op vlak van klimaat by far de betere van de klas zijn. Maar het gaat in se om de doelstellingen die we kunnen waarmaken. Straks kunnen we de evaluatie van het decennium 2010-2020 maken en ik denk dat we toch de meeste doelstellingen behaald hebben. En dat is niet zo evident. We zijn afhankelijk van het regulatoir kader waar Nuhma bij momenten vastloopt in procedures. Daardoor hebben we een aantal zaken in de pijplijn die we nog niet 100% konden verwezenlijken.”

Mark: “En ook, bij Nuhma draagt men maatschappelijke meerwaarde nog altijd zeer hoog in het vaandel. En ik denk met de projecten die we nu met s-Lim en de slimme diensten aan het doen zijn, dat Nuhma continu die maatschappelijke meerwaarde bezorgt. Wij zijn anders dan een andere participatiemaatschappij. Wij investeren in maatschappelijke meerwaarde, maar voor alle duidelijkheid: we zijn ook geen vzw. We blijven dat doen met voldoende zin voor rendement en rentabiliteit van de onderneming.”

U zegt dat een aantal zaken nog niet verwezenlijkt werden omwille van de wetgeving. Remt dit dan de ontwikkelingen en ambities van Nuhma af?

Mark: “Laat het me zo omschrijven. In 2019 schreef de Vlaamse regering onomwonden: ‘We moeten die duurzame energie eigenlijk verdubbelen tegen 2030. We moeten daar volop op inzetten.’ En dat is een heel goede intentie die wij ook mee onderschrijven. Maar, in de praktijk komen we af en toe ook de beperkingen tegen. We proberen als Raad van Bestuur steeds het evenwicht te vinden tussen rendabel investeren en investeren in projecten die ons niet de hoogste winstmarge opleveren, maar er wel nog toe doen. Als je dan ziet dat er op dit openblik een rationalisering van windmolenproducenten bezig is op de Europese markt en je tegelijk beseft dat we met Limburg, zelfs Vlaanderen, een zeer kleine markt vormen … Dan durven we af en toe eens aan die markt voorbij te gaan. Al blijven we een aanzienlijke speler.”

“Daarnaast omvat het regulatoir kader ook bouwvergunningen en dergelijke meer. En mensen hebben nog steeds het ‘Not in my backyard’-gevoel. Daarin hebben we wel al een hele weg afgelegd en er is ook meer bewustzijn rond duurzaamheid. Ons coöperantenverhaal van ECO2050 helpt daarbij ook. Men kijkt niet alleen naar een windmolen, maar men is er ook aandeelhouder van en gebruikt er ook stroom van. Zo creëer je ook een gevoel van ‘Ik ben goed bezig, want een betere planeet begint bij mezelf’. Toch komen we dagelijks ook maatschappelijke grenzen tegen en dat mag ons niet ontmoedigen. Dat spoort ons alleen maar aan om te denken: ‘Hoe ga ik die bypassen? Hoe overstijg ik die? Kan ik zelf verandering brengen?”, vult Mark aan.

Wat vindt u van de huidige Raad van Bestuur?

Ludo: “We hebben net een nieuwe samenstelling van bestuurders voor de komende zes jaar. Ik denk dat die samenstelling verstandig is aangepakt. De ervaring en anciënniteit blijft erin en de nieuwe mensen die erbij komen vullen de Raad van Bestuur complementair aan. Zo krijgen we een combinatie van bestuurders die de strategie kennen en mee bewaken, en tegelijk het klankbord vanuit de gemeenschap vormen. We werken nu ook al toe naar de 2050-doelstellingen van Europa. Nuhma levert een grote bijdrage aan de energietransitie en dat geeft het gevoel dat je maatschappelijk relevante stenen aan het verleggen bent. Dat maakt het voor onszelf, voor onze medewerkers en voor onze Raad van Bestuur ook een boeiend verhaal.”

Hoe kijkt u terug op de realisaties van 2019?

Ludo: “We zijn een bescheiden speler in vergelijking met de realisaties die gebeuren op wereldvlak. Limburgers zijn dan ook nog eens bescheiden. Ik denk echter dat we bij momenten fier mogen zijn op wat we al hebben bereikt. Maar we willen nog veel meer bereiken. Zo zijn we gestart met de bouw van het laatste offshore windpark SeaMade. Dat is een verwezenlijking waar wij als Limburgs Klimaatbedrijf provinciegewijs het verst vanaf zitten, maar waarvan we toch de grootste aandeelhouder zijn.

Ook een mooi verhaal is Biostoom Beringen. Dat is de realisatie van een jarenlange weg die we hebben afgelegd. Bionerga zorgt voor alles wat met huishoudelijk afval en groenverwerking te maken heeft en kan terugkijken op een mooie evolutie op innovatief vlak. We hebben met Biostoom Beringen niet enkel een nieuwe energiehub gecreëerd, we hebben ook direct de stap gezet naar materialenhub. In de biostoomcentrale kunnen we ook materialenrecyclage gaan opstarten in samenwerking met afvalintercommunale Limburg.net.

Zo kunnen we vanuit Bionerga een duurzame oplossing bieden voor plasticverwerking, zodat die binnen België blijft. En ook de locatie is perfect met Borealis, die plastic korrels maakt uit nieuwe materialen, als buurbedrijf. Als zij een bepaald percentage gerecycleerde plastics kunnen toevoegen, hebben we een win-winsituatie gecreëerd. Europa stuurt aan op slimme, duurzame innovatie en wij kunnen daarin een bijdrage leveren. Zo werken we ook toe naar onze langetermijndoelstellingen, richting 2030 en 2050”, aldus Ludo.

Kunnen hernieuwbare energie en smart innovation dan als tandem bekeken worden?

Ludo: “ Er is voor een stuk overlap tussen hernieuwbare energie, ICT en slimme regio’s. Je creëert slimme netwerken door van een gebouw een kleine energiecentrale te maken. In Europa zie je nu ook lokale energiegemeenschappen ontstaan. Dan spreken we niet meer over één gebouw, maar over een cluster van gebouwen die gebundeld lokale energiegemeenschappen vormen. En als je in zo een lokale energiegemeenschap een batterij hebt staan in combinatie met zonnepanelen, dan heb je kleine energiecentrales. En dat is ook waar wij mee bezig zijn en waar je eigenlijk die smart region nodig hebt om dat te kunnen realiseren. Voor ons blijft de hoofdzaak het klimaat, omdat we met energietransitie bezig zijn. Voor de gemeenten gaat het verder want een smart city is natuurlijk veel meer dan alleen maar energie. Dat is ook veiligheid, beveiliging, afval … Dat komt allemaal samen. Al die domeinen hebben hun eigen noden en daaraan kunnen wij op Limburgse schaal tegemoetkomen, daar waar het eigenlijk anders individueel onbetaalbaar is.”

Mark: “Biostoom Beringen is ongetwijfeld een van de belangrijkste realisaties van de afgelopen jaren. De combinatie van energiehub met op termijn een materialenhub (Borealis) is nieuw. Daarnaast kan Limburg.net de afvalfracties dankzij Optimo binnenkort ook beter gescheiden ophalen. Dit alles betekent dat we beter en beter gaan kunnen recycleren en hergebruiken ten bate van de consument, de gemeentelijke aandeelhouder en vooral ook ons leefmilieu. We hebben zulke goede dingen op het schap staan dat ik denk dat de toekomst die we kunnen brouwen zeer rooskleurig zal zijn.”

Wat is u het meeste bijgebleven dit jaar?

Mark: “Misschien gaat dat raar klinken, maar ik vind een van de belangrijkste dingen die er dit jaar gebeurd zijn het feit dat er in 2019 vier gemeentelijke aandeelhouders zijn uitgetreden. Er zijn vier traditionele aandeelhouders die eigenlijk een stukje van hun kapitaal hebben verkocht om de opbrengst voor andere middelen te gebruiken, en Nuhma heeft hen uitbetaald. Want dat kan ook gewoon. Ik ken geen enkel verbond waar een gemeente zo makkelijk kan uitstappen als Nuhma. Zo maken we ook plaats voor nieuwe rechtstreekse aandeelhouders: de burgers. En dat is een van de dingen waarmee Nuhma toont dat het een zeer modern bedrijf is dat die burgertoetreding ook rechtstreeks toelaat. We evolueren steeds meer naar een maatschappij waar een individu zijn stem wil laten horen en zijn ideeën op vlak van klimaat en technologie kenbaar wil maken. En dat kan binnen Nuhma door de coöperatieve aard van de vennootschap.”

ECO2050 is een succes. Wat zijn de doelstellingen voor de komende jaren van deze coöperatieve vennootschap?

Ludo: “We willen van ECO2050 straks een soort van kenniscentrum maken van de lokale energiegemeenschappen. Die gaan zich beginnen organiseren en zich gemeentelijk groeperen. Zo gaan ze een community vormen waar eigenlijk de deeleconomie veel meer gaat spelen als dat vandaag het geval is. Die community moeten we ook ondersteunen: ‘Hoe zet ik zo een structuur op? Kies ik voor een vzw-vorm of een andere vorm? Wie gaat de energiesyndicus zijn? En hoe gaan we dat moeten organiseren?’ En daar willen we eigenlijk kennis en informatie verstrekken aan die coöperaties of energiegemeenschappen die daar behoefte aan hebben. Er zal altijd betrokkenheid en opvolging van de gemeenten zijn, want die maken deel uit van zo een verhaal. Dat brengt terug die sociale cohesie van vroeger naar boven langs een andere weg. Dat is allemaal voorbij. Nuhma wil op die gemeenschappelijke verantwoordelijkheid inzetten om kennis te laten doorstromen en op die manier die maatschappelijke rol rond klimaat en duurzaamheid mee vorm te geven en te vervullen. Het is gemeentelijke beleidsvoering dichtbij de burger en liefst ook samen met de burger. Alle gemeenten zetten in op participatiemomenten en overlegmomenten. Dit is er straks één van. We gaan dat mee kunnen faciliteren.”

Hoe ziet u de rol van Nuhma in de toekomst?

Mark: “Mijn grootmoeder zei altijd: ‘Je kunt geen goede maaltijd maken als je niet de juiste ingrediënten in je kast hebt staan.’ Ik denk dat alle juiste ingrediënten voor een goed nieuw decennium in onze strategie vervat zitten: duurzaamheid, energie, innovatie en een slimme provincie. De beste, meest duurzame kWh (kilowattuur) is het aandeel dat niet eens geproduceerd moet worden. The internet of things, slimme tools en voorspelbaarheid van consumentengedrag gaan daarvoor zorgen. Nuhma is bezig met dat hoger niveau, van micro- over meso- naar macroniveau, om de productiecapaciteit te voorspellen. We creëren ook continu en investeren niet alleen financieel, maar ook mentaal en intellectueel om te zien wat het rendement in de toekomst kan geven.”

Welke trends op vlak van duurzame energie ziet u op macroniveau?

“Je ziet dat er zich een aantal trends ontwikkelen door de energietransitie. Vandaag gaat er heel wat aandacht naar waterstof. Daarvoor vinden wij het nog veel te vroeg. We blijven wel op de hoogte van de ontwikkelingen, maar de realisatie is voor ons toekomstmuziek. We hebben bijvoorbeeld nog geen overschot van groene energie om daar waterstof van te maken. Zolang we dat punt niet hebben bereikt, is een investering nog niet aan de orde. We willen de Joop Zoetemelk van het peloton zijn. We kiezen het juiste wiel, maar we blijven uit de wind. We moeten eigenlijk een smart follower zijn”, besluit Ludo.